Охридско лето 2021

Секогаш е задоволството да се настапува дома – Милена Арсовска, сопран на “Лирска вечер” во Охрид

Кога сознанието дека те привлекува класичната музика е во најраните сеќавања,  сонувањето за кариера во тој правец е очигледно природен повик, светлина која мотивира да се надминат сите предизвици на патот кон замислените успеси.

Милена Арсовска, една од најистакнатите македонски вокални уметници со успешна меѓународна кариера, која дипломирала соло- пеење на Факултетот за музичка уметност во Скопје, а магистрирала на Универзитетот за музика и уметности во Виена, денес, во пресрет на нејзиниот утрешен настап на Охридско лето, накратко, низ пријатен разговор ни ја пренесува сета своја емпатија, харизма, инспирација, ентузијазам, жар, љубов, пасија и посветеност на професијата, суптилно посочувајќи дека тоа се елементите со кои се достигнуваат највисоките цели.

Елементал: Операта е специфична категорија. Не толку чест избор на рана возраст. Како Вие дојдовте до тој избор? Што беше клучното и кога се случи да си речете: еве овде сум своја на своето?

Милена: Класичната музика ме привлече уште како многу мала, операта дојде подоцна кога навлегов повеќе во музичкиот свет. Пеам од кога знам за себе, после “Златно славејче”, следуваше период кога свирев гитара, а мојот талент и глас беа веднаш забележани и поддржани. Полека почнав да го осознавам светот на операта и едноставно се пронајдов, бев и сум своја на своето. 

Елементал: Велите Виена отсекогаш беше мојот сон. Сега го живеете тој сон и од таму градите успешна интернационална кариера. Со огромно искуство собрано по светските сцени и веќе дистанцирани од детското мечтаење, со избистрени, зрели и објективни перцепции на нештата, дали Виена е сè уште прв избор и што ја прави посебна? Публиката, културата, образованието, системот или нешто сосема друго?

Милена: Точно е дека Виена беше мојот сон и пресреќна сум дека сега е мојот дом. Еден прекрасен град, со огромна традиција, култура, култ кон уметноста и центар на класичната музика и операта. Градот во кој живееле и твореле Хајдн, Моцарт, Бетовен, Штраус и многу други композитори, ја негува својата музичка традиција и град кој секогаш има многубројна публика во своите прекрасни концертни сали и оперски куќи. Во Виена живеам повеќе од 13 години и многу сум среќна бидејќи нуди многу можности за усовршување, за запознавање и соработка со светски познати музички ѕвезди, има огромна конкуренција која е поттик и мотивација за уште поголем напредок и да, Виена е сѐ уште прв избор за мене! 

Елементал: Кои се Вашите неисполнети желби во поглед на улогите? 

Милена: Честопати ме прашуваат која е мојата омилена улога и навистина ми е тешко да одберам бидејќи секогаш кога ќе почнам да ја учам улогата, да навлегувам во карактерот на ликот и да се соживувам со музиката веднаш се заљубувам во таа улога. Би сакала повеќе улоги да ми се случат во блиска иднина но за сега би одвоила неколку фаворити како улогата на Софи во Розенкавалиер, Џилда во Риголето, Адина во Љубовен напиток и Марцелина во Фиделио. Tокму оваа улога од единствената Бетовенова опера ја подготвувам во моментов и премиерата е закажана за 2ри Октомври. 

Елементал: Уметноста е дефинитивно спој на повеќе категории. Писателите знаат да речат: делото е мое разголување пред себе и светот. Што за Вас значи сценската изведба? 

Милена: Сметам дека сите уметници на некој начин се чувствуваат “разголени” бидејќи во своето творештво оставаат голем дел од себе. Мисијата на нас уметниците е да ги пренесеме своите најинтимни, длабоки чувства, емоции и фрустрации преку својот талент и начин на изразување со цел да допреме до публиката, да ја расплачеме, насмееме и развеселиме, барем за одреден момент да ги оттргнат мислите од реалноста и заедно да уживаме во прекрасната музичка приказна. А воедно и да ја пренесеме идејата, емоцијата и приказната на писателот и композиторот. 

Елементал: Имате сериозно искуство зад себе. Им се заканува ли тоа искуство на ентузијазмот, на емоциите, на жарот кој Ве води кон сцената и работата? Колку на еден оперски пејач искуството му дозволува да западне во комодитет на рутина при градење на новите оперски улоги?

Милена: Со секоја нова улога се појавува нова инспирација, ентузијазам кој е секогаш присутен за освојување на нешто ново, за откривање на некој нов дел од себе и жар или пасија кои ја прават работата задоволство. Од друга страна искуството е тука за сигурноста која ја добиваме во процесот на создавање и градање на улогата, во преземање на одговорноста и разумно проценување за големината на таа нова улога. Како на пример колку време треба да одделам за совладување на целата партија, дали е можно за одреден период да ја научам и да се претставам во најдобро светло, потоа за справување и брзо делување во одредени ситуации како и сите останати технички проблематики кои ги бара сцената. Сметам дека секоја нова улога е различна, стилски, музички и актерски па така сето ова не дозволува да се западне во комодитет на рутината. 

Елементал: Во пресрет на Вашиот настап во Света Софија во Охрид, неизбежно е прашањето кои се Вашите очекувања? Преовладува ли тремата и одговорноста или можеби пријатното чувство на дома и топлината на домашниот аплауз?

Милена: Во изминатава година која беше невообичаена за нас уметниците, многу проекти, концерти и турнеи беа откажани, ја имав таа среќа да настапам неколку пати во Македонија, меѓу кои на концертот со Симон Трпчески и пријателите, концертот со “Скопски стилисти” како и концертот со Македонската филхармонија. Секогаш е задоволството да се настапува дома, посебно на еден ваков фестивал со огромна традиција како Охридско лето. Во прекрасниот амбиент на Света Софија, ќе настапам со фестивалскиот камерен ансамбл и Маестро Паскал Галоа. Подготвивме исклучително интересна програма која премиерно ќе биде изведена во Македонија. Циклусот на “Фолклорни песни” од Лучано Берио, е збирка на колоритни песни од Италија, Франција, Англија, Ерменија и Азербејџан, прекрасен спој на различни култури, јазици и мелодии. На мое големо задоволство, на овој концерт премиерно ќе ја изведам и композицијата на нашата светски реномирана композиторка Јана Андреевска посветена на мене, “Ако умрам..” на народни стихови од Зборникот на Миладиновци. Возбудата расте и со нетрпение го очекувам настапот. 

Елементал: Кои културни настани се Ваш избор за да бидете во публика и каква сте од таа страна на приказната?

Милена: Го сакам театарот, изложбите, балетот, операта и концертите со класична музика но често сум публика и на џез, поп и рок настаните. Виена нуди огромен избор на културни случувања и понекогаш е тешко да се направи правиот избор. Но не само во Виена, туку каде и да патувам или пак кога сум во Скопје, не ги пропуштам културните збиднувања. Најчесто ги посетувам концертите со класична музика и оперите, каде најмногу сочувствувам со моите колеги, секогаш со позитивна поддршка и емпатија. 

„Годови“ –трајно сведоштво во архивите на МРТ за растот и развојот на „Охридско лето“

Програмата на „Охридско лето“ вчеравечер донесе прекрасна приказна за соработката помеѓу фестивалот и Македонската телевизија презентирајќи го проектот „Годови“.

Како што истакна еден од модераторите на вечерта, познатиот музиколог Викица Костоска –Пенева станува збор за колаж од снимени фрагменти од концерти и изјави и личности кои се вградиле во развојот на овој најреномиран фестивал во регионот.

-Тоа е своевидно навраќање и потсетување на значајни уметници и концертни фрагменти, но и сеќавање на многу личности кои со своето делување биле неодвоив дел од создавањето и развојот на фестивалот, а сето тоа нашло соодветен простор во програмите на Македонската Телевизија. Со овој настан се збогатува програмата на „Охридско лето“, преку телевизиските фрагменти ги приближуваме некои од најзначајните концертни остварувања од минатото до фестивалската публика и откриваме еден мал дел од вкрстувањата помеѓу двете институции кои повеќе од 50 години непрекинато траат и се надградуваат, рече Костоска-Пенева.

Модераторот Весна Малјановска, музички новинар во Македонската телевизија и научен истражувач во областа на музиката и телевизијата истакна дека ова е приказна за уникатните вредности, за вложениот труд, енергија, посветеност и љубов, приказна за гордоста и традицијата чии годови започнаа да се формираат уште во далечната 1964 година.

-Македонската телевизија низ годините на своето постоење го потврдува значењето во изградбата на визуелнато македонско културно наследство. Со сопствена програма започнува уште во 1961 година. Првите музички емисии се емитуваат во живо, а првите архивирани музички емисии во продукција на МТВ датираат од 1964 година. Во оваа година снимени се две музички емисии, едната со наслов ,,Музичко интермецо“, а другата Концерт на дувачкиот квинтет ,,Гевандхаус“ од ДДР од фестивалот Охридско лето. И оттогаш под питомите погледи на светците во Света Софија, телевизиските камери ќе ги снимаат врвните светски музички имиња возвишувајќи го Охрид во крстопат и хармонична лулка на добро организирани збиднувања.До крајот на 60-те години од минатиот век Македонската телевизија ќе сними 21 музичка емисија од кои 14 од нив  се емисии од фестивалот Охридско лето, појасни Малјановска.

Според директорката на НУ „Охридско лето“, Наташа Поповиќ, Македонската радио-телевизија, како реномирана и етаблирана медиумска куќа на територија на Република Северна Македонија и препознатлива пошироко во регионот,  претставува важен партнер во градењето на успешната приказна за фестивалот „Охридско лето“. Успешната соработка низ годините, како што вели Поповиќ, придонесува за успешното одвивање на манифестацијата но и за градење на уметничкиот квалитет што го има „Охридско лето“.

-Она што за нас е посебно важно е богатата архива што ја поседува Македонската радио телевизија со која остануваат како траен белег сите врвни концерти и сите звучни имиња кои настапиле на фестивалската сцена, рече Поповиќ.

Соработката помеѓу Македонската телевизија и фестивалот „Охридско лето“ континуирано трае повеќе од педесет години.

Поповиќ најави дека ќе се направат напори, фестивалската хроника што ја има снимено Македонската телевизија низ децениите наназад, да добие дигитализирана форма и да остане како трајно сведоштво за почетоците, растот и развојот на најголемата музичко-сценска манифестација во земјава и пошироко, фестивалот „Охридско лето“.

-Нашите интенции се со заеднички напори на двете институции, она што го видовте како колаж од уникатните концерти на „Охридско лето“ низ годините наназад, но и сѐ останато што го има во архивите на Македонската телевизија како материјал  снимен на фестивалот, да добие дигитализирана форма и да остане како трајно сведоштво за најубавата културна приказна што секое лето се ткае во Охрид, додаде директорката на НУ „Охридско лето“, Наташа Поповиќ.

Македонската телевизија брои близу 500 емисии со содржини од фестивалот „Охридско лето“. Проектот „Годови“ е инспириран од истоимениот документарен филм посветен на „Охридско лето“, а подготвен од новинарска екипа во 2000-та година. Публиката на „Охридско лето“ вчеравечер имаше можност да ужива во куси извадоци од концерти на врвни светски уметници кои во изминатите децении со својот настап оставиле силен печат врз фестивалот како што се Леонид Коган, Андре Навара, Хозе Карерас, Игор Ојстрах, Стефан Миленковиќ, Симон Трпчевски, Георги Божиков и други.