Европска кино ноќ 2023: Прослава на европската филмска култура во битолското 3D кино
Центарот за култура во Битола беше домаќин на престижната European Cinema Night, одбележувајќи значајна пресвртница како единствено македонско кино меѓу 85-те киносали избрани ширум Европа. Овој настан, дел од прославата на европската филмска култура ширум континентот, го прикажа францускиот филм „Злосторството е мое“, на извонредниот режисер Франсоа Озон, по чија проекција следеше панел-дискусија која предизвика мноштво дискусии и размислувања поттикната од филмот.
Филмот е комедија-драма, лоцирана во 30-тите години на 20 век, а ги истражува темите на правдата, личниот морал и сложеноста на човечките односи во кои жената е центар на анализа. Изборот, токму овој филм да биде прикажан на Европската кино ноќ во Битола, ја одразува потребата да се зборува за современите општествени прашања, преку паралела со минатото.
На отворањето на вечерта, Маја Андоновска Илијевски-директорка на Центарот за култура од Битола, ја истакна важноста на ваквите настани за поттикнување на подлабоко разбирање и вреднување на европската кинематографија. Таа изјави: „Вечерва не е само прослава на филмот, туку мост што поврзува различни култури, идеи и перспективи преку универзалниот јазик на кинематографијата“.
Маја Мариќ од Креативна Европа ја истакна улогата на киното во рефлексијата на општествените прашања и зближувањето на луѓето. „Преку филмот споделуваме приказни кои резонираат со нашите животи, ги предизвикуваат нашите перцепции и не обединуваат во нашите заеднички човечки искуства“, додаде Мариќ.
Проекцијата на филмот беше проследена со панел-дискусија, водена од Љубица Ангелкова. А гостуваа Марија Апчевска – филмска режисерка, Билјана Крајчевска – драматург, Билјана Атанасовска – психолог и Маја Андоновска Илијевски – актерка.
Како одговор на прашањето за улогата и влијанието на жената во филмот, филмската режисерка Марија Апчевска, истакна: „Жените и пред и зад камерата имаат клучна улога во обликувањето на наративите. Нашите перспективи ги предизвикуваат и ги прошируваат општествените ставови за прашања како насилството и семејните вредности. Филмовите што ги создаваме или во кои глумиме имаат моќ да ги преиспитуваат и редефинираат општествените норми“.
Билјана Крајчевска додаде, дека ваквите дискусии длабоко резонираат со тековниот дијалог за улогите на жените кои се развиваат и во киното и во театарот и во општеството. „Тоа е приказна што не принудува да размислуваме и да дејствуваме. Филмот и театарот треба секогаш маестрално го користи раскажувањето за детално да ги испита и предизвика родовите и моќните динамики. Историскиот контекст во филмовите е клучен, особено кога се однесува на современите прашања, бидејќи обезбедува подлабоко разбирање и референтна рамка за публиката“.“ – истакна таа.
Билјана Атанасовска ги коментираше психолошките аспекти, истакнувајќи: „Киното, како и овој филм нудат уникатен објектив за гледање и разбирање на нашата општествена динамика. Киното длабоко влијае на тоа како ја перципираме и разбираме траумата и општественото насилство. Филмовите можат да играат клучна улога во обликувањето на ставовите, особено кај младите луѓе, кон овие сложени прашања“, рече таа.
Актерката Маја Андоновска Илијевски со социјален коментар зборуваше за нејзиниот пристап кон улогите. „Во улогите, мојата цел е да ги рефлектирам нијансите на женските искуства. Приказот на жените во театар и на филмското платно е моќна алатка која ги обликува перцепциите на публиката за женските улоги и предизвици во општеството“, изјави таа. За аспектот на зајакнување, Илијевски додаде: „Силните и сложени женски ликови во филмовите не само што ги предизвикуваат стереотипите, туку и значително придонесуваат за зајакнување на жените во реалниот живот“.
Настанот заврши со афтер-журка на која настапи познатиот битолски музички бенд Фолтин, познат по нивната музичка естетика која се има најдено и на филмските платна. Нивниот настап додаде славеничка нота на вечерта, истакнувајќи го пресекот на киното и музиката во културниот израз.
Европската кинематска ноќ 2023 година во Битола беше дел од поголема иницијатива на Creative Europe MEDIA и мрежата Europa Cinemas. Оваа иницијатива, Европска кино ноќ – под слоганот „Да ги споделиме приказните кои ги сакаме“, има за цел да ја доближи Европа до нејзините граѓани преку славење на богатството и различноста на европската филмска култура. Овогодишното издание имаше 85 кина ширум континентот кои ја ангажираа публиката со бесплатни проекции, филмови погодни за семејството и класици кои ги поврзуваат граѓаните со нашето заедничко филмско наследство.
фото | Диоген Хаџи Коста Милевски
