Филхармонија

Филхармонија гостува со „Петре и волкот“ во Прилеп

Оркестарот на Филхармонија в петок, 17 септември ќе гостува во Прилеп, каде што ќе ја изведе симфониската поема „Петре и волкот“ од Сергеј Прокофјев. Концертот наменет за најмладата публика ќе се одржи во Домот на култура „Марко Цепенков“ со почеток во 20 часот. Диригент е Борјан Цанев, а наратор, актерот Мартин Јордановски, кој ќе ги води децата низ авантурите на Петре.

„Петре и волкот“ е едно од најпознатите дела на рускиот композитор Сергеј Прокофјев и е неизоставен дел од репертоарот на сите симфониски оркестри, особено во театрите за деца. Делото е напишано за наратор и оркестар, чии поединечни инструменти или групи на инструменти ги претставуваат ликовите во приказната. На тој начин, младите слушатели се запознаваат со составот на оркестарот.

Приказната го следи Петре кој поминува некое време во куќата на својот дедо сместена во шума. Еден ден тој не сакајќи ќе ја остави вратата од дворот отворена, и покрај тоа што дедото ќе го предупреди да не го прави тоа, бидејќи во шумата живее опасен волк. Петре во тоа нема да верува, но кога навистина ќе се појави волкот, тогаш почнува неговата авантура, обидувајќи се да го фати …

Концерт “Младите доаѓаат” во Филхармонија

Денес, во 20 часот, оркестарот на Филхармонија ќе го одржи концертот „Младите доаѓаат“ на кој ќе настапат учениците од државните музички училишта.

На програмата се дела од Хајдн, Пихл, Штамиц, Моцарт, Глук, Сен-Санс и Григ. Како солисти ќе настапат: Софија  Михајловска – пијано (VIIодд., класа: проф.м-р Ана Трајановска), Огнен Златанов – контрабас (IIгодина, класа: проф.м-р Благој Маротов), Јосипа Василевска – флејта (Iгодина, класа: проф. Николина Ефтимова Тодоровска), Виктор Рафајловски – пијано (IIIгодина, класа: проф. Катерина Фидановска Ќетковиќ),  Теодора Пејиќ -соло пеење (IIIгодина, класа: проф.Александра Коцевска), Магдалена Дрмач – виолончело (I година, класа: проф. Александра Јаневска) и Гоце Златев – пијано (I година, класа: проф. Славица Мицевска).

Концертот „Младите доаѓаат“ ќе го води местро Сашо Татрчевски. Роден во Битола каде се здобива со основно и средно музичко образование. Дипломира и магистрира на ФМУ Скопје на катедрите за хорско и оркестарско диригирање а посетува и мајсторски курсеви во Њујорк, Рим, Москва, Берлин, Фиренца, Санкт Петербург и Сартеано. Настапувал со различни ансамбли вклучувајќи ги Македонската филхармонија, Оркестарот на МОБ, Симфонискиот оркестар на ИКО – Рим, Симфонискиот оркестар на Ермитаж од Санкт Петербург, Битолскиот камерен оркестар, Битолската опера, Симфонискиот оркестар на Битолско културно лето, Солисти на ФМУ, Симфонискиот оркестар на ФМУ, ансамблите за современа музика „Алеа“ и „КонТемпора“, Мандолинскиот оркестар при МКЦ и други камерни и симфониски состави. Во моментов работи како професор на ФМУ по група предмети од областа на диригирањето и диригент на симфонискиот оркестар и мешаниот хор „Драган Шуплевски“, како и уметнички раководител на Женскиот младински хор при МКЦ и професионалниот мешан хор „Про Арс“. Освен на сцените низ Македонија, вклучувајќи ги и најреномираните манифестации како Охридско лето, Скопско лето, Денови на Македонска музика, Есенски музички свечености и многу други, има настапувано и освоено награди со различни ансамбли во Португалија, Словенија, Шкотска, Белгија, Грција, Швајцарија, Шпанија, Хрватска, Италија, Србија, Бугарија, Чешка, Турција, Австрија, Романија, Полска и Русија. Татарчевски е редовен член на неколку жири комисии на интернационални хорски натпревари како и раководител на меѓународниот хорски форум во Струга.

Композитор кој на тангото му даде нов музички контекст

Астор Пјацола, аргентинскиот композитор и мајстор на бандонеонот е исклучителна фигура во музичката историја – тоа е човекот кој на тангото му даде сосема нов концепт, форма и звук. Или како што најголемиот дел музички историчари сакаат да кажат „од танц подиумите, го донесе тангото на концертната сцена“.

Музиката на овој аргентински подиум ретко се изведува кај нас – затоа одлична беше можноста да се чуе ремек делото – „Аконкагва“, неговиот Прв концерт за бандонеон и оркестар, кој заедно со оркестарот на Филхармонија, во четвртокот (28 јануари) го изведе руската солистка Анна Коловска. Познат како „Аконкагва“ (така го насловил неговиот издавач Алдо Пагани, како асоцијација за врв во неговото творештво, аналогно на највисокиот врв во Јужна Америка) овој концерт е исклучително музичко дело во кое на површина излегуваат основните постулати, тенденции и индивидуалност типични за опусот на Пјацола. Концертот има три става кои имаат класична брза-бавна-брза диспозиција. Солистот ја започнува својата делница веднаш, бестрашно фокусиран на тангото. Вториот лирски став почнува со бандонеонот, на кој му се придружува харфата во елетантен дует. Овој став завршува со меко заокружување на почетната тема. Третиот став има многу голема сличност со „La muerte del ángel“ – движењата во басот, ритамот и влезот на бандонеонот. Финалето е танцувачко танго. „Не знаев како да го завршам. И си реков себеси: Ќе им дадам танго, да им покажам на ерудитите дека знам да пишувам како нив, но, исто така, и дека пишувам како што јас сакам“, вели Пјацола за завршниот работен процес. На крајот додава дел насловен „Меланхолично финале“, нежно танго, кое се развива во фуриозно финале со чист, култивиран ритам. Меланхолијата и постојаното менување на мол и дур, екстремната артикулација, експресивните соло-делници и специфичното рубато го прават овој концерт еден од најатрактивните во опусот на Пјацола. Солистката Ана Коловска, заедно со оркестарот на Филхармонија и диригентот Борјан Цанев феноменално музички го обликуваа ова ремек-дело. Автентично ја пренесоа суштината на музиката на Пјацола која претставува сублимат на страст и емоции.

„Мојата музика го поседува примитивното, автентично танго. Тоа може да се слушне во мојата музика. Тоа е всушност подлога. Над него е музиката која јас ја создавам, онаа која тече во моите вени. Јас сум човек на тангото“, изјави Пјацола во едно интервју непосредно пред неговата смрт во 1985 година.

Точно тоа е вистинското вербално обликување на музиката која ја создава овој аргентиски композитор – тангото е база на која Пјацола ја гради новата звучност, инспирирана од класичната музика и џезот. Тоа е начинот на кој го создава „танго нуево“ или „ново танго“ по кое ќе остане запаментен во светската историја на музиката.

Поради неговата желба да го приближи тангото поблиску до другите музички форми, тој беше отфрлен од своите сограѓани, на кои не им се допаѓаше начинот на кој го трансформира класичното танго. Неговата музика денеска е дел од глобалниот музички репертоар, го реинтепретираат Гидон Кремер, Јо Јо-Ма, Даниел Баренбојм, Ришар Галијано, Јоана МекГрегор, „Кронос квартет“, „Готан проџект“. Иако музиката на Пјацола денеска ужива глобална популарност, тој пред педесетина години ја делеше истата судбина како Чарли Паркер, Дизи Гилеспи и Телониус Монк кога беа обвинети за бибап ерес во џезот.

„Ако сакате да го смените тангото, требаше да научите да боксувате“, одговараше Пјацола кога го прашуваа како се справуваше со пуританците во Аргентина кои го обвинуваа дека го сквернави тангото.

Роден е 1921 година во Мар дел Плата во Аргентина, но израснал на Менхетен во Њујорк. Кога имал девет години, неговиот татко дошол дома со бандонеон, верзија на хармоника, од средината на 19 век, инструмент кој го направил Германецот Хајнрих Банд, за потребите на една црква која не можела да си дозволи да купи оргули или хармониум. Инструментот стигнал во Аргентина од германските морепловци и станал примарен инструментариум во танго музиката. Тоа е инструментот на кој откако неговото семејство ќе се врати во Аргентина во 1937 година, Пјацола ќе стане врвен мајстор. Неговата професионална кариера започнува на 18 години кога ќе се приклучи кон танго оркестарот на Анибла Троило, кој прв ќе го препознае неговиот неортодоксен начин на изведба.

„Те молам, немој да додаваш други ноти во мојата музика. На луѓето тоа не им се допаѓа и нема да сакаат да танцуваат“, му рекол Троило на Пјацола.

Но, амбициите на Пјацола уште тогаш биле поинакви – во 1954 година тој заминува со својата сопруга и двете деца во Париз, каде се запишува на студии по композиција кај Надја Буланже, легендарната професорка која прва ја согледала неговата музичка судбина, уште пред самиот тој да стане свесен за неа.

„Кога ја анализираше мојата музика,“, се сеќава Пјацола, „таа секогаш ги наоѓаше Равел, Стравински, Барток, Хиндемит во мојата музика. Никогаш не го наоѓаше Астор Пјацола. Таа сакаше да знае што правам. Бев засрамен. На крајот и реков: „Слушај Надја, јас свирам танго“. Таа ми рече: „Јас обожавам танго“. И тогаш и отсвирев танго. Таа ми рече: „Ти си идиот. Зарем не ти е јасно? Ова е твојата музика. Другото можеш да го фрлиш во канта за отпадоци!“.

Пјацола го создава квинтетот „Танго нуево“ кој претставува совршено балансиран музички механизам. Дел од албумите кои ги сними со овој состав имаат безвременски карактер – како „Live in Wien (1985) и „La Camorra“. Секој од музичарите кои свиреа во овој квинтет беа пасионирани изведувачи – пијанистот Пабло Зиглер, гитаристот Хорацио Малвикино, басистот Хектор Консоле и виолинистот Фернандо Суарез Паз.

Иако најголем дел од неговите композиции (околу 750) се напишани за овој квинтет, Пјацола создаде и дела за оркестар, биг бенд, за бандонеон, за виолончело. Неговиот иновативен пристап и третман на тангото, специфичниот контрапункт, ритам и хармонски структури на музиката ѝ дадоа препознатлив печат на музиката. Таа е единствена според емоцијата која ја носи со себе. Највпечатливи се токму тие делата кои емотивно се врзани со моменти од неговиот живот, како „Adiós Nonino“ која ја напиша по смртта на неговиот татко или „Обливион“ која ја создаде во периодот кога се бореше со депресијата.

Астор Пјацола до крајот на својот живот остана доследен на својот музички стил, создавајќи дела кои ѝ пркосат на традицијата, полни со страст, емотивност и музичка меланхолија.

Автор: Ангелина Димоска

Во Камерната сала на Филхармонија вечерва ќе настапат македонските музичари Стојан Димов (кларинет и саксофон), пијанистите Дино Имери и Маја Поповиќ и саксофонистот Нинослав Димов.

На концертот насловен „Фузија“ ќе бидат изведени дела од Менделсон, Цанев. Шуман, Дудаш, Паскули, Ковач и др.

Стојан Димов завршува основно и средно музичко образование во Велес и Скопје, Македонија. Од 1975 до 1981 бил додипломски и постдипломски студии во Универзитетите во Скопје и Загреб, во класите на проф. Иван Кочаров и проф. Јосип Нохта. Својата втора магистерска диплома ја добива во 1993 година на Универзитетот во Скопје. Од 1980 до 1995 е соло кларинет на македонската Филхармонија, а во исто време е и член на Биг Бенд при МРТ. Од 2002 година е член на групата на Горан Бреговиќ. Преку годините бележи многубројни рецитали, солистички настапи со најпознатите светски оркестри, соработка со најдобрите диригенти, и многу настапи во разни камерни ансамбли. Денес, тој е еден од најактивните македонски музичари со настапи по целиот свет на годишно ниво.

Маја Поповиќ е родена во Скопје, каде и го завршува основното и средното музичко образование во класите на проф. С.А. Чадиковска и проф. М. Писинова. Дипломира во 2003 год. со највисоки оцени на одделот за пијано на ФМУ -Скопје, во класата на проф. Е. Елезовиќ, каде што ги завршува и магистерските студии во 2011 год. Во текот на школувањето активно учествува на мастер класите кај реномирани пијанисти и педагози, како Борис Романов, Јокут Михајловиќ, Арбо Валдма, Жени Захариева, М. Молова. Носител е на повеќе награди – Државен натпревар `95, `96 , Меѓународен натпревар – Софија `97.

Како солист и камерен музичар настапува во Скопје – “Скопско лето”, Битола, Тетово, Штип, Прилеп – “Град на културата ” , “Прилепско лето “, Куманово, Гевгелија – “Гевгелиско лето ” , како и во Ниш, Белград, Софија… Денес Маја Поповиќ работи како професор по пијано и камерна музика во ДМБУЦ “Илија Николовски – Луј ” – Скопје.

Нинослав Димов дипломира во класата на проф. Стојан Димов на Факултетот за музичка уметност во Скопје 2004 год., а магистрира 2006 год. По дилпомирањето во Скопје, продолжува со своите студии во Берлин, Германија на Universität der Kunste, во класата на проф. Детлеф Бенсман. Во Берлин 2006 год. успешно ги завршува додипломските студии по саксофон и продолжува со специјализација “Konzertexamen” се до 2009 год. Добитник е на повеќе награди на републички и интернационални натпревари, и редовен учесник на престижни семинари по саксофон во Словенија, Хрватска, Франција, Германија… Покрај многубројните рецитали, бележи и повеќе солистички настапи со Македонската Филхармонија, Косовската Филхармонија, “Lietzeorchester” – Берлин, Германија. Уште од почетокот на неговите студии тој е водач на Саксофон Квартетот “Димов” со кој што настапувал во Дубровник, Сараево, Белград, фестивалите “Скопско Лето”, “Охридско Лето”, итн. Во 2006 год. свири неколку концерти со Berliner Saxophon Quartett, светски реномиран ансамбл од овој вид. Од 2007 год. тој е член и ко-основач на “Bensmann Saxophon Quartett”, со кој што бележи повеќе настапи во Европа, САД и Кина. Од 2017, по долгогодишно лично ангажирање и како идеен творец, во соработка со ДКЦ „Карпош“ –

Скопје, го организира веќе традиционалниот Меѓународен Фестивал по Кларинет и Саксофон “SaxClar” во Скопје, каде има улога на уметнички директор.

Во моментов Нинослав Димов е редовен професор по саксофон на ФМУ- Скопје, член на Биг Бенд оркестарот при МРТ, ЗЏМ Биг Бенд, и саксофонист по потреба на Македонската Филхармонија.

Дино Имери (1990) е еден од најреномираните македонски пијанисти. Настапувал со огромен успех со Стразбуршка Филхармонија, Софиска Филхармонија, Македонска Филхармонија, Симфониски и Камерен Оркестар на ФМУ, Македонска Опера и Балет, Камерен Оркестар на Музичка Младина на Македонија. Рецитално настапувал на престижни сцени низ цела Европа меѓу кои и „Ватрослав Лисински“ – Загреб, Палата „Естерхази“ и „Лист-Центрум“ во Австрија, „Пијано Плаж Фестивал“ во Франција, Фестивал Охридско Лето, Скопско Лето, Интерфест – Битола и др. Добитник на голем број награди и признанија, Имери бележи и бројни домашни и мег,ународни дискографски изданија, а од Декември 2018 г. се стекнува со звање Доцент и предава на Факултетот за Музичка Уметност во Скопје.

превземено од МИА, Сашко Панајотов